Arabica - Hương vị cà phê “say đắm” lòng người

Arabica là cái tên rất quen thuộc trong làng cà phê Việt Nam và trên cả thế giới. Đây là hạt cà phê dùng để chế biến ra những thức uống thơm ngon như  latte, cappuccino. Arabica mang trong mình hương thơm đặc biệt từ những hạt cà phê được lên men, hương vị chua nhẹ tinh tế làm xiêu lòng bất cứ ai thưởng thức từ lần đầu tiên. Ở bài viết này, hãy cùng DAIGAN tìm hiểu về những nét độc đáo của Arabica nhé!

Arabica  - giống cà phê “chè” khó chăm sóc tại Việt Nam

Arabica là một chi thuộc họ Coffea, nó được tìm thấy trong tự nhiên ở vùng núi rừng Ethiopia thuộc Châu Phi. Nhưng nhờ vào sự tiêu thụ cũng như phân phối phần lớn số lượng Arabica tại bán đảo Arabia Peninsula - Ả Rập, thì dòng cà phê này mới được biết đến rộng rãi trên thế giới. Chính vì thế Arabica được lấy tên theo bán đảo này - là cái nôi cho sự phát triển của Arabica.

Ở Việt Nam, Arabica có những đặc điểm hình thái của lá và cây giống như cây họ chè, chính vì thế nó còn có cái tên là “cà phê chè”. Tuy rằng được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi tại Việt Nam và trên toàn thế giới, nhưng ở nước ta mật độ trồng Arabica rất thấp. “Cà phê chè” đòi hỏi điều kiện nuôi trồng khá khắt khe, khả năng chịu đựng sâu bệnh kém và cho sản lượng không cao nếu không đáp ứng đủ điều kiện canh tác.

Một số điều kiện nuôi trồng cà phê “Chè” 

Cafe Arabica là giống cây ưa lạnh, nó sinh trưởng tốt nhất ở điều kiện thời tiết lạnh, nhiệt độ trung bình từ 18 đến 24 độ C. Tuy nhiên, nhiệt độ lạnh quá cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển của cây, theo nghiên cứu nếu nuôi trồng dưới 7 độ C thì cây sẽ không thể kết trái. 

• Cà phê chè sẽ sinh trưởng tốt ở điều kiện đất như sau:
• Độ pH đất: từ 4 đến 8
• Độ pH tốt nhất: từ 5,2 đến 6,2
• Lượng mưa: 1200 -1500mm/năm
• Đất có độ cao cách mực nước biển: 1000 đến 1600m
• Độ ẩm: từ 70 đến 90%

Một số nơi trồng cà phê Arabica trên thế giới

Trên thế giới, Arabica tập trung chủ yếu và được trồng ở các vùng Châu Mỹ, Nam Mỹ, … Một số nước cho sản lượng giống cà phê này rất cao như: Brazil (đây là quốc gia cho sản lượng cà phê cao nhất, có đến 2,5 triệu tấn Arabica mỗi năm), Colombia ( 810.000 tấn/năm), Ethiopia, Kenya, Costa Rica.

Arabica được trồng ở đâu tại Việt Nam?

Bởi vì đặc tính khó canh tác và nuôi trồng, chính vì thế nó so với Robusta thì nó được canh tác rất ít tại Việt Nam. Các giống Arabica chỉ chiếm 10% tổng diện tích trồng cà phê trên cả nước. Và chủ yếu là giống Catimor - một biến thể của Arabica. 

Các tỉnh, thành phố đủ điều kiện canh tác Arabica như: Sơn La, Điện Biên, Quảng Trị, Huế Lâm Đồng, Cầu Đất (Đà Lạt)

Đặc điểm của cà phê “Chè”

Đặc điểm hình thái

Arabica có rất nhiều biến thể tự nhiên hoặc lai ghép, nhưng nhìn chung nó vẫn giữ được những đặc điểm hình thái của giống cây mẹ đời đầu. Một số đặc điểm hình thái dễ dàng nhận biết của giống cây này như sau:

• Chiều cao: Các cây cà phê trưởng thành có chiều cao trung bình từ 4 đến 6m
• Lá: Lá cây hình oval, tán lá rộng, thường mọc đối xứng với cuống lá, màu xanh lá cây đậm
• Quả: Quả cà phê khi chính có nhiều màu sắc tùy vào từng biến thể giống như: đỏ, vàng, cam, tím. Quả có dạng hình nón hoặc hình oval.
• Hạt: Hình elip dài, màu hạt hình cánh gián và rãnh giữa hạt có dạng lượn sóng.

Thu hoạch cà phê chè

Để cho ra những hạt cà phê đảm bảo chất lượng nhất, đáp ứng điều kiện nuôi trồng là chưa đủ, cần phải đáp ứng cả những yêu cầu khắt khe về việc thu hoạch cà phê. Một cây cà phê đáp ứng đủ điều kiện thu hoạch quả phải được nuôi trồng từ 3 đến 4 năm trở lên. Các cây cho sản lượng hạt tốt sẽ từ 6 đến 8 năm tuổi. Thu hoạch cà phê 1 lần trong 1 năm và trong vòng 1 tháng từ tháng 9 đến tháng 10.

Hương vị và nồng độ cafein của cà phê Arabica

Arabica là loại cà phê rất dễ uống với nồng độ cafein chỉ từ 1 đến 2%. Nồng độ này sẽ không dễ khiến người dùng bị say cà phê. Trong hạt cà phê có chứa đến 60% hàm lượng chất béo, giúp cho hương thơm khi sử dụng được đậm vị và nồng nàn hơn.

Khi thưởng thức Arabica sẽ cảm nhận được 2 hương vị rõ rệt, hòa quyện vào nhau là vị chua và đắng. Chua là đặc điểm hương vị đặc trưng để nhận biết loại cà phê này. Hậu vị có vị đắng nhẹ, không hề khó uống. Bởi hương vị thơm ngon, phù hợp với đa số vị giác của người dùng nên “cà phê chè” được sử dụng để chế biến nhiều thức thuốc như:  Latte, Cappuccino, Espresso

Một số giống cà phê Arabica phổ biến được trồng ở Việt Nam

Tại Việt Nam, có 4 giống “cà phê chè” chính được canh tác rải rác trên các vùng như Lâm Đồng, Cầu Đất, Sơn La, Điện Biên, …

Typica

Typica được coi là biến thể Arabica khó chăm sóc nhắt, vì nó có khả năng chịu sâu bệnh rất kém. Đòi hỏi vùng đất trồng phải đáp ứng đúng điều kiện mới cho sản lượng cao. Nhưng bù lại hương vị của Typica lại cực kỳ được lòng giới sành cà phê. Typica có vị chua nhẹ như táo, và hậu vị đắng cùng với chút ngọt béo nhẹ.

Bourbon

Bourbon được gọi là đời sau của Typica, chính vì vậy khả năng chịu đựng sâu bệnh cũng rất kém. Màu sắc quả Bourbon khi chín rất đa dạng từ đỏ, vàng và có thể là màu cam. Hương vị của Bourbon được đánh giá là khá đặc biệt vì nó là sự kết hợp của đa tầng vị với mạch nha, vanilla, lê, táo, tuyết tùng, gỗ sồi, caramel xen kẽ nhau. Vì thế, khi thưởng thức Bourbon sẽ thấy được vị chua thanh và ngọt nhẹ thêm chút đắng ở hậu vị.

Mocha

Không khác gì 2 giống cây trên, khả năng chịu đựng sâu bệnh cũng không đỡ hơn Bourbon và Typica. Mocha là giống Arabica có mật độ trồng thấp nhất tại Việt Nam. Mocha có đặc điểm hạt khác lạ với hạt hình tròn nhỏ. Mocha có vị chua từ trái cây kết hợp với hậu vị có chút đắng và béo nhẹ.

Catimor

Catimor là cây trồng có mất độ canh tác lớn nhất trong các giống cà phê chè tại Việt Nam. Catimor đã khắc phục được khả năng chịu đựng sâu bệnh kém ở 3 giống trên. Đồng thời, sức sống của nó cũng rất mạnh mẽ, dễ dàng thích nghi được với điều kiện môi trường nuôi trồng. Sản lượng cho ra hàng năm cao, đáp ứng được nhu cầu sản xuất. Tại Việt Nam có 3 giống Catimor chính:

• Catimor T-8667
• Catimor T-5269
• Catimor T-5175

Một số cách sử dụng Arabica phổ biến

Nếu người dùng muốn thưởng thức hương vị nguyên chất của hạt cà phê Arabica có thể sử dụng hạt cà phê rang mộc và pha chế theo nhiều phương pháp khác nhau. Một số phương pháp pha chế hạt rang mộc phổ biến được ưa chuộng như: Syphon, Moka, Pha French Press, Pour over. 

Nếu không quen thưởng thức hương vị nguyên chất của cà phê, người dùng cũng có thể sử dụng hạt cà phê rang nguyên chất để pha phin, pha với nhiều công thức khác kết hợp với đường, sữa tăng thêm phần đậm đà và dễ uống hơn.

Tổng kết

Arabica là giống cà phê mang đến vị chua và đắng độc đáo không thể tìm được ở bất cứ giống cà phê nào khác. Tuy rằng nó có nhiều yêu cầu khắt khe về điều kiện nuôi trồng cũng như khả năng thích nghi kém, nhưng hương vị thơm ngon của nó là điều không thể phủ nhận. Đây là giống cà phê được ưa chuộng sử dụng nhất trên thế giới. Hãy thưởng thức Arabica một lần, chắc chắn nó sẽ không làm bạn thất vọng.